Kategori: DENEMELER

Komplo teorilerini ve/veya olaylarını daha genel bir çerçevede anlamamızı sağlayan detaylı analizler ve kitaplar benim hayatımda önemli bir yer tutmaktadır. Bu yazıda geçmişten günümüze bu hususta karşılaştığım bazı örnekler üzerinden düşüncelerimi arz etmeye çalışacağım.

Uluslar arası siyaset alanında ufuk açıcı kitaplar

İlk olarak gençliğimizde bir hayli meşhur olan ve Yesevizade ismini kullanan zatın Bilderberg Groupadlı kitabından bahsedebilirim. Bu kitapta yazar, Bilderbergçilerin çeşitli ülkelerdeki toplantılarını ele alıp, ülke ülke katılımcıların listelerini naklediyor ve uluslar arası ilişkilerdeki önemli olayların gerisinde bu grubun olduğunu çeşitli delillerle açıklamaya çalışıyordu.

İkinci olarak zikredebileceğim, rahmetli Raif Karadağ‘ın Petrol Fırtınası adlı kitabı. Bu kitapta yazar, özellikle son yüzyılda uluslar arası siyaset alanında vuku bulan olayları petrol savaşları nokta-i nazarından izah ediyordu. Kitabı okuyup bitirdiğimde, meselelerin arka planlarını sanki tam olarak kavradığımı zannetmiştim. Rahmetli Raif Karadağ yıllar sonra Ankara’da kaldığı bir otel odasında ölü bulunmuştu.

Yine bu çerçevede Altın Dosyası adıyla tercüme edilmiş bir romanı okuduğum yıllarda,  dünyadaki altın ve önemli para birimleri arasındaki mücadelelerin karmaşık ilişkisini kısmen kavradığımı zannederek, dünya olaylarının gerisinde altın meselesinin de önemli bir rolü olduğuna dair bir kanaate sahip olmuştum

.Emin Acar’ın sohbetleri bizi sarsardı

Yine gençlik dönemlerimizde, rahmetli Dr. Emin Acar yılda bir iki sefer İstanbul’a geldiğinde, bir grup arkadaşımızla beraber bizlere, dünya ve Türkiye’de olan bitenlerle ilgili çok farklı şeyler anlatırdı: Yahudilerin farklı versiyonları arasındaki detaylar, Sabateistler, devlet kademesindeki imanlı kişilerin hadiselerin gidişi üzerindeki müsbet tesirleri… O sohbetlerden sonra zihnim allak bullak olur, yaşadığımız zamanla tekrar ilişkiye geçebilmek için uzun bir süreye ihtiyaç duyardım

Takip edenler hatırlayacaktır, seksenlerin sonu ve 90’ların başlarında Aydınlık gazetesi ve 2000’e Doğru neler neler yazardı. O dergileri ciltletmiştim, hâlâ durur ve ara sıra bazı konulara bakarım. Laik devletin Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da insanları ayetli bildiriler ile cihada çağırdığını, Diyarbakır Cezaevi’nde yapılanları, 1970’li yıllarda İçişleri Bakanlığı’nda oluşan muhafazakar yapılanmanın Özal döneminde nasıl beraberce hareket ettiklerini ve devlet içinde hakim duruma geçtiklerini anlatır ve bu ekiplere belli çevrelerin dikkatlerini çekerdi.

Kafa karıştıran sohbetler, kitaplar, raporlar

Aclan Sayılgan’ın Deprem adlı romanı bir hayli ilginçti. Orada geçen kişilerden acaba kim kimdir diye bayağı kafa yormuştum.

İlave olarak 12 Mart Muhtırası sonrasında o dönemin bazı komutanlarının hatıraları, kendi dönemlerindeki olayların arka planlarını komplocu bir bakış açısıyla ve kendi perspektiflerinden anlatıyordu. Okuduğum zaman hayretler içinde kaldığımı hâlâ hatırlarım.

Rahmetli Ufuk Güldemir’in Kanat Operasyonu adlı kitabı da bu çerçevede zikredilmesi gereken benim açımdan klasikleşmiş eserlerden biri olarak kayıt edilmeli.

Rahmetli Mahir Kaynak her daim olayları farklı bir bakışla açıklardı. Onu dinlediğimizde, sanki bazı olayların arka planlarını daha iyi kavradığımızı düşünürdük. Sonrasında bu sohbetlerin kitap haline gelenlerini de ilgi ile okumuştum. Bu görüşler ve çözümlemeler karşısında bazen kafamız durulur bazen de daha fazla karışırdı.

Rahmetli Ömer Lütfi Mete keza bu tür konuları çok güzel değerlendirir ve yazıya geçirirdi.

 

TBMM Susurluk Raporu bir dönem beni çok etkilemişti. Birkaç defa altını çizerek okuyup içinde anlatılanlara nüfuz etmeye çalışmıştım. Orada geçen olayları ve çeşitli kesimlerin ifşaatlarını okuyunca, yaşadığımız hayat içinde fark edemediğimiz birçok detayın, aslında çok önemli gerçeklerin kısmen görünür tarafı olduğunu anlıyordum. Bugün bile dikkatli bir şekilde takip edince, o raporda ismi geçen birçok kişinin veya grubun, son dönemlerde vuku bulan bazı hadiselerin kenarında veya köşesinde olabileceğine dair düşünceler zihnimde uyanmakta. Meclis Susurluk Araştırma Komisyonu sözcülüğü de yapan rahmetli Bedri İncetahtacı‘nın başına gelen trafik kazası ve bu kaza neticesi vefat edişi ders verici mahiyette bir olaydı.

 

Faili Meçhul Cinayetler Komisyonu’nun raporunu okuyamadığım için kendimi hep eksik hissederim. Herhalde orada da çok önemli şeyler vardı. İlk fırsatta okumayı arzu ediyorum.

Yalçın Küçük‘ün “Tekeliyet” adlı seri kitaplarının içinde bana göre çok uçuk bazı çözümlemeler mevcuttu ama yine de ufukaçıcı bir çok yönü vardı.

 

Merhum Cem Ersever’in hatıraları ve bu hatıralarda geçen bilgiler dudak uçuklatıcı mahiyette şeylerdi. O da maalesef faili meçhul bir cinayete kurban gitti.

Son Devir adlı internet sitesinde bir dönem yazılar yazan biyografi.net sitesi sahibi Mahmut Çetin‘in nesep üzerinden çözümlemeleri de yabana atılmamalı diye düşünürüm.

Bu araştırmacımızın kaleme aldığı X ilişkiler ve Boğaz’daki Aşiret iki güzel kitap olarak güncelliğini kaybetmemiş bir şekilde hâlâ raflarda yer alıyor. Mahmut Çetin yazılarında hep bu girift bağlantıları ele alır ve bu bağlantılar üzerinden çözümlemeler yapar.

Televizyon dizilerinden de bir iki cümle ile bahsetmek gerekir

Derken önce Deliyürek dizisi ve Yusuf Miroğlu tiplemesi çıktı piyasaya, sonra da Kurtlar Vadisi. İkisinin de başlangıç ekibinde sanırım rahmetli Ömer Lütfi Mete vardı. Konsept danışmanı da Soner Yalçın idi. Birçok kişi dudak büküp geçse de ben bu dizilerin ve içinde yer alan olayların belli bir bakış açısıyla izlendiğinde bazı şeylere dokunduğunu görüyordum veya hissediyordum. Ama bunlar hakikatın kaçta kaçıdır, onu bilebilmemiz pek mümkün değil.

Kurtlar Vadisi ilk başlarda gençliğimizden beri anlatılanları parça parça kullanarak kendince oluşturduğu belli bir kurgu içinde anlatıyordu. Çoğu meseleyi de bayağı güzel izah ediyordu (veya diziyi yapanlar ve yayınlayanlar bu meseleleri orada ortaya konulduğu şekilde anlamamızı istiyorlardı ve epey başarıyorlardı.) Son dönemlerde dizi daha magazine yöneldiğinden benim nazarımda eski değerli durumunu yitirdi. (Belki de ben kanıksadım.)

Son dönem yazarları

Son dönemlerde bu tarzda yeni birçok kalem ve araştırmacı konuşur/yazar kişi bahsekonu bu kervana katıldı. E-muhtıra, Arap Baharı, 15 Temmuz darbe girişimi sıralarında da bayağı enteresan yeni isimlerin birbiri ardınca gelen çözümlemeleri ve komplo teorileri çıktı ortaya. Bazılarını okuduğumda bu kadar çapraz ilişkiyi, yurt içi ve yurt dışı bağlantıyı nasıl elde ediyorlar ve bir araya getirebiliyorlar diye hayretler içinde kaldığım olmuyor değil. Anlatılanların acaba kaçta kaçı gerçek diye kendi kendime sıkça soruyorum. Bir bölümünün ne kadar tutarsız olduğu hemencecik ortaya çıktı. Hakikate isabeti henüz tesbit edilemeyenler de tahminim zamanını bekliyorlar.

Bu tür teorilerin ve analizlerin yabancı versiyonlarını ise hiç saymıyorum. Onlar ayrı bir yazının konusu olabilir.

Eskiden olduğu gibi bugün de bulabildiğimi okumaya çalışıyorum. Fakat bir başka açıdan bakıldığında da bunun sonu yok. Tüm bu okuduklarım ve hâlâ okumakta olduklarım ile birlikte benim paranoyaklık seviyem herhalde üst limitlere vardı. Neredeyse sokakta yürürken “ben acaba bu davranışlarımla şu an kimlere hizmet ediyorum” sorusunu kendi kendime sorar hale geldim. Ciddi ciddi baktığımda bazılarının kısmi de olsa isabetli laflar söyleyebildiğini kendimce müşahede edebildiğimi sanıyorum. Ama içlerinde kuru sıkı atanların da olduğunu görüyorum. Onların da bilemediğimiz türlü türlü sebepleri var kuşkusuz. Bu konuşmaların, yazıların ve kitapların içinde tabiidir ki samimi niyette olanlar mevcut. Aynı zamanda belli kesimler adına hareket edenleri, hatta tetikçi dediğimiz sınıfa girenleri de…

Okumak muhakkak ufuk açıcı fakat kendinizi kaptırdığınız zaman kafa sağlığınız tehlikeye girebilir, bu noktaya da özellikle dikkat etmek gerekir.

 

Üsküdar’ın Üç Sırlısı

Bu aralar rahmetli Prof. Dr. Ahmet Yüksel Özemre‘nin Üsküdar’ın Üç Sırlısı başlıklı bir kitabını okudum. Özemre Hoca, üç rahmetli Melami şeyhinin hayatlarını ve onlarla kah birlikte yaşadıklarını kah onlara dair duyduklarını anlatıyor. Kitapta anlatılanlara bakıldığında manevi âlemde gözlerden uzak ne kadar değişik olayın vuku bulduğunu görebiliyorsunuz. Bu da göz önünde cereyan eden olayların bir başka boyutu.

Fakat ibretle fark ediyorsunuz ki bu sırlı âlemde “kader inancına” müthiş bir saygı var. “Allah’ın kurmuş olduğu nizama sakın müdahale etmeye kalkma ve imkanın nisbetinde O’na teslim ol” görüşü ve tavsiyesi hakim. Hatta ilginç bir detay olarak zikretmek gerekirse merhum Eşref Efendi’nin yanındakilere şu öğüdü müthiş. Yol üzerinde çok uzun bir süredir durmakta olan büyükçe bir taşı kaldırmaya çalışan talebesine, “Oğlum, belli bir yerde duran bir taş uzunca zamandır orada duruyorsa sakın o taşı elleme, kim bilir ne hikmeti vardır ki orada duruyordur. Fakat sen insanların geçtiği yere onları engelleyecek yeni bir taşı sakın koyma.” Bizim gibi irade-i cüziyesini çok fazla önemseyen, zihni Batılı paradigmayla kısmen arızaya uğratılmış tiplerin bunları anlaması ne kadar mümkün? O da ayrı bir konu.

Tüm bunlardan sonra özetle vardığım nokta “La Galibe İllallah”. Allah’tan başka Galip yoktur. Tek galip O’dur… Bu ibareyi Endülüs’deki El-Hamra Sarayı’nın duvarlarında da görebilirsiniz. O izin vermezse ve dilemezse kainatta yaprak kımıldayamaz. Sebepler âleminde var olan unsurlar kaderin tecelli etmesinde ancak bir vesile hükmündedirler. Başkaca da bir önemleri yoktur.

Bize düşen ne?

Geldiğim noktada kendi kendime şu soruyu soruyorum: Niye sıtk-ı sadakatla, Hakim-i Mutlak olan Allah’a hakkıyla yönelemiyoruz? Arzu ettiğimiz meşru şeyleri neden usulüne uygun biçimde sadece O’ndan isteyemiyoruz? Niye işler bizim istediğimiz gibi olmayınca vardır bir hikmeti deyip boynumuzu bükemiyoruz?

Oysa birkaç kelime ile özetlemek gerekirse bize düşen; namaz, niyaz, zekat, sadaka, Emri bil Maruf, Nehyi anil Münker (İyiyi en güzel şekilde anlatmak ve kötüyü görünce de engellemek, olmadı söylemek, geniş kesimlere anlatmak veya yazmak). Kur’an’ı, sünneti anlamaya ve uygulamaya çalışmak. Aile, yakın çevre, derken daire daire kendimizin ve çevremizin eğitimi ve öğretimi ile haşır neşir olmak. Sonrasında ise vuku bulana teslim olmak. En iyisini O bilir deyip razı olup, susmak.

Bu yazan ve çizenlerin büyük bir bölümü, sanki “Allah dışında başka düzenleyiciler varmış gibi bir noktaya taşımaya çalışıyorlar insanları” gibi geliyor bana… Yok Kraliçe, yok İlluminate, yok konsey, yok baronlar, yok Rothschild ailesi, yok herhangi bir gurubun Maşrik-i Azam’ı vb… Bunların hiç birisi (ve tabii gruplar, teşkilatlar), Allah dilemezse ve izin vermezse adım bile atamazlar.

Son cümleyi şöyle bağlamak istiyorum: Allah (cc) ile hakkıyla irtibat kuracak ve bu irtibatı muhafaza edebilmeyi becerecek bir yol bulmamız lazım. Ben belli bir zamandır bunu aradığımı zannediyorum. İnşallah hakkıyla arıyorumdur.

Bilenlerden ve bulanlardan özellikle yardımlarını bekliyorum.

Dünya Bizim, 19.09.2016

Fethullah Gülen ismini ilk olarak 1970’li yılların sonlarında henüz lise yıllarımda iken duymuştum. Yanılmıyorsam bir arkadaşım onun bir vaaz kasetini bana vermişti ve o kaset vesilesiyle ilk defa kendisinin varlığından haberim olmuştu. O zamanlar çeşitli vaizlerin camilerdeki vaazları kayda alınıyor, sonra da çoğaltılıyordu.

Fethullah Gülen’in vaazları etkileyiciydi. Bazen iman hakikatlerini çok çarpıcı örneklerle anlatıyor, çoğu kere de Peygamber Efendimizin (a.s)hayatından ve sahabenin bayraklaşmış şahsiyetlerinden örnekler veriyordu. Beni en çok etkileyen kaseti ise o zamanlar bir hayli meşhur olan “Altın Nesil” adlı vaazıydı. O vaazda bahsettiği olay, kısaca İkinci Dünya Savaşı sırasında Rusya ile savaşan Almanların komutanının bir bataklığı geçmek için askerlerine verdiği bir emrin detaylı şekilde anlatımıydı. Alman komutan birkaç sıra tankı bir bataklığa gönderiyor ve ancak üçüncü veya dördüncü seferde bataklığa batan tankların üzerinden geçen diğer tanklar arzu edilen hedefe varabiliyorlardı. Tabii bataklığa gömülen tanklar içindeki askerlerle birlikte çamurlara gömülüyorlardı. Bu tasvir edilen sahne çok çarpıcı bir sahneydi.

“İşte” diyordu Fethullah Gülen, “altın nesil o gözünü kırpmadan bataklığa gömülen tankların içindeki askerler gibi olmalıdır. Bizler ve sizler böyle olursak bizden sonrakiler rahat eder ve huzura kavuşur.” Burada tasvir edilen dört başı mamur bir diğergamlık örneği ve vakıf ruhu idi.

Fethullah Gülen’in talebeleriyle ilk olarak 1980’de girmiş olduğum Boğaziçi Üniversitesi’nde tanıştım. Bunlar, Risale-i Nur talebeleri genel tanımı içinde mütalaa ettiğimiz, etliye sütlüye pek karışmayan ve üniversitede yaptığımız çeşitli İslami faaliyetlere katılmayan öğrenciler idiler. Kendi ayrı dünyaları vardı. Bütün gayretlerimize rağmen onları sosyal çalışmalarımıza dahil edemiyorduk. Üstelik genel olarak yaptığımız kitap okuma toplantılarımızın olduğu günler o zamanki ağabeyleri onlara da ayrı bir yerde program koyuyorlardı ve içlerinden katılmak isteyenler de tabiidir ki bizim organizasyonlarımıza katılamıyorlardı. Okul gezilerimize de ısrarlı davetlerimize rağmen içlerinden ancak birkaç tanesi adeta gözlemci gibi katılıyorlardı. Bir çok sefer bu arkadaşlarımızın içlerinde daha ağabey gibi olanlarla bu konu üzerinde geniş mütalaalar etmiştik ama bu dirençlerini kıramamıştık.

“Arkadaşlar bizlerle uğraşmayın, bizi bu tip faaliyetlere katılmak üzere zorlamayın” diye net olarak söylüyorlardı. Bu tavrı açıkça çok da iyi anlayamıyorduk ve pek de hoşlanmıyorduk. Ama o zamanların şartlarında, okuduğumuz okulda sayısı çok da yüksek olmayan alnı secdeye varan öğrenciler arasında, kendi içimizde bir tartışmanın da çok da yararlı olmadığına hükmetmekdeydik.

80’li yılların ilk döneminde üniversitede o zamanki adıyla hizmet cemaatine mensup arkadaşların bir temel bilimlere yönelme furyası başlamıştı. Mühendisliklere gidenlerin birçoğu yeniden üniversite imtihanına girmişler ve temel bilimlere kaydolmuşlardı. “Hayrola siz ne yapıyorsunuz arkadaşlar” diye yönelttiğimiz sorulardan anladığımız, cemaat içinde öğretmen olmaları gerektiği ile ilgili bir yönlendirme olduğu idi. Daha sonra açılacak dershaneler ve yurt dışındaki okulları gördüğümüzde bu yönlendirmenin ve gayretin bu çalışmalar için bir ön hazırlık olduğunu kavramıştık

Sistemin enayiliğinden istifade etmek

Fethullah Gülen ile hayatım boyunca ilk ve tek karşılaşmam 1986 yılında bir grup arkadaşla beraber ifa ettiğimiz Hac ibadeti sırasında Mina’da yaptığımız görüşme olmuştur. İçimizden bir arkadaş bu randevuyu ayarlamış ve ziyaretine gitmiştik. Uzunca bir sohbet olmuştu. Kendisine daha çok o günlerin önemli gündemi olan “okullardaki çalışmalarımıza cemaate mensup arkadaşlar neden katılmıyorlar, neden bu birlik havası oluşmuyor” diye sormuştuk. Tabii kendisini daha yakından tanıma merkezli sorular da yönlendirmiştik. Ziyarette bazen konuşmanın üslubu sertleşmiş, hatta bir arkadaşımız kendisine Kafirun suresini bile okumuştu ki bu hal ortamı bir hayli germişti. Sonrasında bizim sohbete şahit olan kişilerin bizden pek fazla hoşlanmadıkları yavaş yavaş ortaya çıkınca biz de işi daha fazla uzatmadan kalkmaya niyet ettik ve müsaade isteyip kalkmıştık.

O sohbetten zihnimde kalan en hayati tesbit, Fethullah Gülen’in kendisinin daha sonra kamuoyuna da bir sohbetinde yansıyan şu görüşü idi. Bir ara hafifçe hiddetlenmiş ve “hiç kimse beni ve arkadaşlarımı henüz hazır olmadan bir mücadelenin içine sokamayacak. Ben sistemin enayiliğinden istifade ediyorum ve Türkiye’deki belli bakanlıklarla özellikle ilgileniyorum. Bazı yerlerdeki tayinleri adeta avucumun içi gibi biliyorum” cümleleri benim Fethullah Gülen ile ilgili fikrimi büyük ölçüde netleştirmişti. Bu kişi çok büyük bir harekete girişmişti. Türkiye’deki özellikle o güne kadar var olan ve Osmanlı’dan beri gelen Batıcı Kemalist bürokratik yapıyı kırmak ve kendi yetiştirdiği talebeleri ile orayı belli bir süreçte ele geçirmek istiyordu. Uzun soluklu bir işe soyunmuştu.

Dışarıdan bakıldığında iç işleyişini tam olarak bilemesek de Cemaat’in ilgi alanı ve ilişkileri şu şekilde bir gelişme gösterdi:

Öncelikle üniversite ve orta okul hazırlık dershaneleri üzerinde yoğunlaştılar. Sonrasında özel okullara yöneldiler. Bu okulları yurt dışındaki ülkelere taşımaya başladılar. Bu taşıma süreci devlet yetkilerinin ve diğer gönüllü kuruluşların da teveccühünü ve desteğini celbediyordu.

İktisadi yapı içinde firmalarla ilgilenmeye başladılar. Onlar arasında organizasyonlar kurdular. İktisadi organizasyonlar ile eğitim çalışmalarını çaprazlama olarak birbirleri ile irtibatlandırmaya başladıkları görülüyordu. Ülke içindeki şehirlerle okullaşmaya gittiği ülkeleri kardeşlik bağları ile bağlayıp, her şehri yurt dışındaki bir okuldan mesul tutuklarını, her manada ilgilenilmesi noktasında onlara vazifeler verdiklerini duyuyorduk.

O sohbette bahsettiği üzere devlet kademelerinde de sessiz ve derinden bir kadrolaşma hareketi gerçekleştirmekte idiler. Türkiye’de ve yurt dışında gazeteler, dergiler ve tv kanalları kuruyorlardı.

Waldo sen neden burada değilsin?

1990’lı yıllarda ben MÜSİAD içinde çalışmaya başladığımda Hizmet hareketinin bu faaliyetlerini dışarıdan da olsa daha yakından izleme imkanı buldum. Okul dönemindeki yaklaşımlarının aynısı iktisadi alanda da devam ediyorlardı. Kendi ajandaları vardı ve mesela MÜSİAD ile Hizmet hareketinin çalışmaları arasında çok da yakın ilişki kurmak mümkün olamıyordu.

1995 yılında MÜSİAD olarak yoğun bir şekilde ilgilendiğimiz İstanbul Ticaret Odası seçimlerinde Hizmet hareketi içindeki iş adamı arkadaşların büyük bir kısmı bizim Müstakil Grup adı altında yaptığımız çalışmanın içinde pek bulunmadılar. Hatta bazı listelerde bizimle yarışan gruplarla beraber hareket ettiler. Bizim yakından tanıdığımız bazı iş adamlarının bu garip tavırlarını tam manasıyla anlamlandıramıyor ve çok da üzülüyorduk.

O dönemde ben MÜSİAD’ın yayınlarıyla ilgileniyordum ve MÜSİAD Bülteni’nin 1995 yılki sayılarından birinde bu olaydan duyduğum rahatsızlığı ifade eden bir yazı kaleme almıştım. Yazımda o dönem bizim çevrede bir hayli meşhur olan İsmet Özel’in ‘Waldo Sen Neden Burada Değilsin’ adlı kitabındaki anekdotu anlatmıştım. O anedot kısaca şöyle idi:

“Henry Thoreau, ABD’nin Meksika’ya karşı yürüttüğü emperyalist savaş sırasında konan nüfus başına vergiyi ‘ödediği dolar bir adam öldürmek üzere, başka bir adam veya tüfek satın almaya yaramasın gerekçesiyle’ vermeyi reddedince bir gece hapiste yattı. Kendisinden on dört yaş büyük olan ve birçok özgürlükçü düşünceyi kendisiyle paylaşan Ralph Waldo Emerson telaşla arkadaşını görmek üzere onun hücresine girdiğinde aralarında şöyle bir konuşmanın cereyan ettiği anlatılır:

“-Henry, neden buradasın?”

“-Waldo, sen neden burada değilsin?”

Bizim dost bildiğimiz arkadaşlar o dönemin Waldo’ları idiler ve bizi yalnız bırakmışlardı.

Daha sonra 28 Şubat günlerinde de buna benzer tavırları üzüntüyle müşahade ettik. Üniversitelerde başörtüsü problemleri olduğu zamanlarda da davranışları yine buna benzer tarzda cereyan etti.

Bu hareketle hiçbir organik temasım olmamasına rağmen çalışmalarını dikkatli izliyordum. Yurt dışındaki okullarda gayrimüslim çocukların imana gelmesine vesile olmalarını genel manada olumlu buluyordum. Oralarda İslam’ı anlatıyorlardı. Bireysel ve topluluk olarak çok fedakarane çalışma örnekleri gösteriyorlardı. Fakat metodları, insan yetiştirme usulleri, diğer Müslümanlarla bir türlü yan yana gelmemeleri hiç hoşuma gitmiyordu. Bu tutumlarını kendimce şöyle izah ediyordum: İslam ümmeti içinde türlü türlü ekoller vardı. Hepsini istediğimiz gibi bir yöne çevirebileceğimiz bir mekanizmamız maalesef yoktu. Yüzyılın başında Hilafet ortadan kaldırıldıktan sonra Müslümanları tek bir bayrak altında toplama imkanını yitirmiştik. Çok olumlamasam ve kendim de onlarla çalışmasam da onları kendi çalışmaları ile baş başa bırakmaktan başka bir yolumuz olmayacağını düşünerek bu arkadaşlara ilişmemek yanlısı bir tavır gösteriyordum. Onların çalışmalarını ulu orta eleştirmek ve imkan bulduğumda da engellemek gibi bir tavrı da uygun bulmuyordum.

Çevremdeki insanlara “bu arkadaşlara çok bulaşmayalım, yaptıkları çalışmalara karışmayalım ama bizim yaptığımız işlerde de onları karar verici mercilere getirmeyelim” tarzında bir telkinde bulunuyordum.

Ak Parti Dönemi ve Hizmet Hareketi

Ak Parti iktidarı sürecinde uzun bir süre Hizmet hareketi ile siyasi iktidar birbirleriyle bir hayli yakınlaştılar. İktidar, cemaatin uzun yıllar belirli bakanlıklarda ve kurumlarda yaptığı kadrolaşmayı çalışmaları dahilinde değerlendirmeye başladı. Bir dönem bu ilişkiler sathi bir bakışla izlendiğinde çok olumlu seyretti. Ortak bazı büyük çalışmalar yapıldı. Cemaat, Nur kökenli hareketlerin tarihinde görülmediği kadar siyasetle direkt ilişki içine girdi.

Hizmet hareketinin ilk dönemlerinden beri var olan ve güçlendikçe daha da belirgin hale gelen o ‘Cemaat gururu’ ve kendinin dışındaki tüm çalışmaları ‘küçümser tavrı’ daha da belirginleşmeye başladı. Yurt içi ve yurt dışı güç temerküzü fazlalaştıkça, Fethullah Gülen’in bize taa 1986 yılında bahsettiği o noktaya doğru gelmekte olduklarını fark ediyordum. ‘Sistemin enayiliğinden istifade etme’ niyetiyle yola çıkan Fethullah Gülen, daha sonra bu “enayiliğinden istifade etme” niyetini uluslararası sistem için de uygulamaya başlamış ve bunda da epey mesafe almıştı.

Tabii kendileri kendi deyimleriyle içinde bulundukları sistemin enayiliğinden istifade etmeye çalışırlarken, onlardan da yoğun bir şekilde istifade edilmesi kaçınılmaz olmaktaydı. Böylesi büyük karşılaşmalarda “avcı iken av olma” ihtimali de her an gündemdeydi.

Cemaat nicelik olarak büyüdükçe ve kaybedilecek değerleri fazlalaştıkça bu yapı, ilk çıkış noktasından uzaklaşmakta ve farklı bir şekle bürünmekteydi.

Sızıntı dergisi ilk çıktığı dönemlerde insan resmi basmanın cevazı üzerinde kafa yoran ve bu hadiseyi insan fotoğraflarına çizgi koyarak bir ruhsat bulan hareket, daha sonra çok daha büyük meselelerde bile gayet geniş davranabilir olmuştu. Tesettürle ile ilgili ilk vaazlarında kadınların örtünmesi konusunda çok titiz olan ve hatta peçenin faziletlerini bile anlatan Fethullah Gülen, daha sonra başörtüsü için ‘furuat’ tanımını açık açık yapar olmuştu. Bazı kurumlarda yükselmek için, takipçilerine namazı ima ile kılabileceklerini hatta gerektiğinde terkedebileceklerini, içki bile içebileceklerini tavsiye eder hale kadar geldiğini duymaktaydık. Bu savrulmanın nerelere kadar gittiğini de daha sonra ortaya çıkan örneklerde açıkça gördük.

Fethullah Gülen hareketi, Ak parti iktidarı ile 2011’den itibaren arasına mesafe koymaya başladı. Tabii iktidar da bir taraftan bu mesafeyi çok açıktan olmasa da koyuyordu. Sonrasındaki gelişmeleri hep birlikte yaşadık.

Ak Parti iktidarı ve özellikle de Cumhurbaşkanımız sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın gerek yurt içinde gerekse de uluslararası siyasette oynadığı önemli rol ve bu rolün  büyük güçlerin alanını daraltıcı pozisyonu, Fethullah Gülen hareketiyle bu dış güçleri maalesef daha fazla bir araya getirdi. Tayyip Erdoğan artık Fethullah Gülen ve cemaatinin de düşmanı durumundaydı. Türkiye’nin neredeyse yarısının gönüllü olarak desteklediği bir lider için ‘uzun adam’ tanımı kullanmaları bile bu mesafenin büyüklüğünü ve bakış açısının sakatlığını açıkça göstermekteydi.

Özellikle 17-25 Aralık süreci ile bariz bir şekle giren bu yöneliş, başta benim olmak üzere çok sayıda insanın hiç tahmin edemeyeceği çılgınca bir darbe teşebbüsünde baş rolü oynayıcı noktaya kadar vardı. Sistemi ele geçirip insanlığa daha huzurlu ve Allah’ın rızasına uygun bir hayat yaşatmayı arzuladığını iddia eden ve bunun için 40 yıldan fazla bir süredir çalışan bir topluluk, sonunda huzura kavuşturmayı istediği insanlara topla, tüfekle, tankla ve uçakla saldırır bir konuma geldi.

Bugün Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ) haline gelen bu hareket, kendisiyle beraber yetiştirmek için on yıllarını verdiği insanların adeta telef olmasına sebep oldu. Kızdığı halde yine de aleyhinde çok da konuşmayan Türkiye’den ve dünyanın geniş bir bölümünden milyonlarca insanın adeta lanet okuduğu bir oluşum durumuna düştü.

Bu noktada şu hayati soruyu özellikle sormayı arzu etmekteyim:

* Fethullah Gülen ve cemaati, ilk kurulduğu andan itibaren her şeyi ile dış güçlerin kurguladığı bir proje miydi?

* Yoksa daha saf niyetlerle başlamış ama enayiliğinden istifade etmeyi arzuladığı güçlerin zamanla oyuncağı olarak adeta bir Truva atı durumuna mı dönüşmüştü?

Bence bu sorulara verilecek sıhhatli cevaplar meseleye daha doğru yaklaşmamıza ve ileriye yönelik yapacağımız analizlerde daha sıhhatli sonuçlara ulaşabilmemize imkan verecektir. Ben şahsen ikinci görüşe daha yakın durmaktayım. Fakat diğer görüşü savunanların da, bunları destekleyen güçlü argümanlara sahip olduklarını düşünmekteyim.

…Ve hazin bir son

Bugün sonuçları itibariyle geldiğimiz nokta hangi cevabı seçmiş olursak olalım, geri dönülmez bir noktadır ve cemaat son hamleleri ile artık bir cemaat değil silahlı bir terör örgütü hükmündedir. Bundan 40 sene önce Fethullah Gülen’in Altın Nesil sohbetlerinde bahsettiği, çamura saplanan Alman tankları örneği, 40 yılın sonunda kaderin bir cilvesi olarak, halkın üzerine ateş eden tanklar olarak tezahür etmiştir.

Bunca yıldır doldurmak için uğraştığı bürokratik mekanizmalar şimdi onlardan temizleniyor. İnşallah yerine koyacağımız kadroların yetişme süreci çok hızlı olur ve bu kadrolar yine yanlış kesimlerin ellerine geçmez. Ama bu saatten sonra FETÖ mensupları ve onlara belli bir oranda değen herkesin adeta bir vebalı muamelesi görmesi gibi bir duruma yol açmasının günahı da Fethullah Gülen’in ve yakın arkadaşlarının omuzlarına yüklenmiş durumdadır.

Bu saatten sonra onlara (haklı olarak) kimsenin güvenmesi de mümkün değildir. Çünkütedbir adı altında mensuplarına sıkı sıkıya uygulattığı o takiyye prensibinin adeta yaşam biçimi halini aldığı görülmektedir.

Türkiye’deki Müslümanların tarihinde çok önemli ve acı bir örnek olarak yer alan bu günler, inşallah bundan sonrası için ibret alınacak bir süreç olarak değerlendirilir.

Türkiye’de FETÖ, Orta Doğu’da İŞİD, Afrika’da Boko Haram vs türü yapıların içimizden çıktığı böylesi bir tarihsel süreçte, bu olayların çok daha köklü analizlerini yapmak ve Ümmet olarak ne tür hatalı tutum ve bakış açılarının bu noktalara gelmemize zemin hazırladığını bulup onları tedavi etmek, omuzlarımızda ciddi bir mecburiyet olarak durmaktadır.

Allah hepimizi bu tür fitnelerden muhafaze eylesin ve yaşadıklarımızdan hakkiyle ibret alabilmeyi nasip etsin.

Amin.

Dünya Bizim, 28.07.2016

Dünya Bülteni, 27.07.2016

Prof. Dr. Bekir Sadak Hocanın yıllarca önce bir dergiye vermiş olduğu röportaj, zorlu şartlardan dolayı Balkanlardan Türkiye’ye göç eden insanlarının ruh dünyasına dair önemli şeyler söylüyor

Geçenlerde büyük oğlum Ali, rahmetli Prof. Dr. Bekir Sadak ile ilgili şu anda mevcut sınırlarımızın dışında olan bir bölgede doksanlı yılların başında yayınlanmış bir mülakatın fotokopilerini verdi ve okumamı tavsiye etti. Hocanın onlarca yıl önce bir dergiye vermiş olduğu röportajda söylemiş olduğu ve benim de silik bir fotokopiden okuduğum sözleri, belki dedelerimizin de aynı topraklardan gelmiş olmasının da etkisiyle çok ilgimi çekti ve buradan aldığım birkaç notu paylaşmak istedim. Tabii mülakatın dışında hocamız ile ilgili bazı kaynaklara da müracaat ederek notlarımı zenginleştirmeye çalıştım.

Rahmetli Bekir Sadak 1920 yılında Üsküp’de dünyaya gelmiş. O tarihlerde Üsküp, merkezi Belgrat olan Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığının idaresi altında. Hayatının daha sonraki devreleri ile ilgili biyografi.net adlı sitede şu bilgiler verilmiş:

İlköğrenimini Yahya Paşa Okulu ve orta öğrenimini yörenin en ileri gelen ve resmi adı “Yüksek İslam Okulu” olan Meddah medresesinde Türkçe olarak tamamlamış. Bu medresede, Üsküp’ün önde gelen din âlimlerinden olan Ataullah Efendi ve Fettah Rauf Efendi gibi isimlerden icazet almış. Sadak, yükseköğrenimi için Zagreb’e giderek 1944 yılında Hukuk Fakültesine kaydını yaptırmış, ancak araya giren savaş yılları nedeniyle bölünen ve uzayan eğitimini 1956 yılında tamamlayarak avukat olarak mezun olmuş.

IRCICA’da “Balkanlarda Türk İslam İzleri” üzerine araştırmalar yaptı

Zamanın Yugoslavya’sının komünist ve baskıcı rejiminden soğumuş olan Bekir Sadak, 1955 yılında gelen ailesini müteakip, 1957 yılının 12 Mart’ında zaten anavatan olarak gördüğü Türkiye’ye eşiyle birlikte göç etmiş. Türkiye’ye gelişinin ilk aylarında Beyazıt Kütüphanesi ve Süleymaniye Kütüphanesi Eski Eserler Tasnif Komisyonu’nda çalışmaya başlamış. Bir süre sonra, bu görevi ile beraber imam hatip liselerinde de ders vermiş. Birkaç yıl sonra avukatlık stajını tamamlayarak avukatlık bürosu açmış ve İstanbul Barosu’na bağlı olarak serbest meslek hayatına atılmış. Ancak kısa zaman sonra 1959 yılındaki kuruluşuyla beraber, o zamanki adı Yüksek İslam Enstitüsü olan Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak göreve almış. Bu görevi 1983 yılında rahatsızlığı nedeniyle emekli olana kadar devam etmiş. Bu süre içinde de çok seyrek de olsa dava alarak avukatlık görevini sürdürmüş.

1970 yılında kurucu üye olarak İslami İlimler Araştırma Vakfı’nın kuruluşuna katılmış ve vakıf bünyesinde birçok hizmette bulunmuş. Emekliliğinden sonra IRCICA’da (İslam Tarih Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi) özellikle “Balkanlarda Türk İslam İzleri” üzerine araştırma-incelemeler yapmış.

Kendisine “Hocaefendi” ünvanın kazandıran geniş İslami bilgisi yanında, tarih, sosyoloji, edebiyat ve siyasi konulardaki geniş perspektifi ve esprili kişiliği ile de, öğrencileri ve meslek arkadaşlarının saygı ve sevgisini kazanmış.

Bekir hoca, ana dili olan Türkçe dışında, ana dili kadar iyi bildiği Arapça ve Boşnakça yanında, Makedonca, Arnavutça ve Bulgarca dillerini de neşriyat takip edebilecek seviyede bilmekteydi.

5 Temmuz 1993’te kalp yetmezliği nedeniyle vefat eden Bekir Sadak, Silivrikapı mezarlığında toprağa verilmiştir.

Bekir Sadak’ın eserleri

Rahmetli Bekir Sadak Hoca’nın eserleri konusunda, TDV İslam Ansiklopedisi’nde kendisi ile ilgili Muhammed Aruçi tarafından kaleme alınan maddede şu bilgilere rastlamaktayız:

Bekir Sadak’ın basılmış eserleri Arapça’dan yaptığı çevirilerden oluşur.

1.Cihan Sulhu ve İslâm (İstanbul, ts.). Seyyid Kutub’un es-Selâmü’l-Alemî ve’l-İslâm adlı eserinin tercümesidir.

2.Tâc Tercemesi Büyük Hadîs Kitabı (I-V, İstanbul 1968-1976). Şeyh Mansûr Ali Nâsıf’ın et-Tâc el-Câmi li’l-uśûl fî eĥâdîŝi’r-Resûl adlı kitabının çevirisidir.

3.Filozofların Tutarsızlığı. Gazzâlî’nin Tehâfütü’l-Felâsife adlı eserinin 1980 yılında yaptığı tercümesi olup, aynı eserin Bekir Karlığa tarafından Türkçe’ye çevrilip yayımlanması üzerine (İstanbul 1981) kendi çevirisinin neşredilmesini istememiş, eser ancak vefatından sonra yayımlanmıştır (İstanbul 2002).

4.Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlatımı (İstanbul 1989). Bekir Sadak önsözde, bazı yerlerde daha serbest ifade kullanabilmek için yaptığı çalışmaya “Kur’an tercümesi” veya “Kur’an meâli” yerine “Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlatımı” adını vermeyi tercih ettiğini belirtir. Onun tercümesinin özelliği diğer meâllerin aksine çevirilerde parantezlere yer verilmemesidir.

Bunların dışında İslâm Tarih Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi’nde “Balkanlar’da Türk-İslâm İzleri” projesi çerçevesinde bir eser hazırladığını kendisi ifade etmişse de eser henüz yayımlanmamıştır. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi’nde (DİA) bazı maddeleri bulunan Bekir Sadak’ın dergilerde az sayıda makalesi, Saraybosna ve Üsküp’te ilmî sempozyumlara sunduğu tebliğleri mevcuttur. Ayrıca kelâm, fıkıh ve fıkıh usulüyle ilgili olarak Üsküp’te kendi el yazısıyla hazırladığı birkaç defter tutarındaki ders notları özel kitaplığında bulunmaktadır.

Balkanlarda manevi birlik

Hayatı ve eserleri ile ilgili bu genel bilgilerden sonra mülakatta geçen ve özellikle dikkatimi çeken bazı noktaları nakletmeye başlayalım:

Bekir Sadak ile yapılan mülakatın bir yerinde 1940’lı yıllarda medrese talebesiyken cerre gönderildiğini anlatıyor. Bu cerre çıkma olayının, yetişmekte olan talebelerin daha küçük yaşta iken halkla temasını geliştirme bakımından büyük önem taşıdığını belirtiyor. Bu yolun, okuyup yazmanın yaygın olmadığı bir toplumda manevi birliği korumak için mevcut şartlara göre seçilip uygulanan en akıllıca yol olduğunu ifade ediyor. O dönemde Balkanlarda yazılı bir yayın vasıtası bulunmuyor çünkü 1929 yılında Türkçe çıkan bütün neşriyat durdurulmuş. Ancak Ramazanlar, bayramlar ve bunun gibi birçok vesileler ile evlerde yapılan mevlitler ve sünnet düğünleri gibi olaylarla bir araya gelebilen Müslüman cemaatin meseleleri ile ilgili bir şeyler anlatılabiliyor. Manevi birliğin bekası ancak bu surette yürütülebiliyor.

Hocaların maddi kaynak temini için cerre çıkması konusu, bazı kişilerin görüşlerine göre, Hocaların halktan para alma mecburiyetinde kalması dolayısıyla pek de hoş karşılanmazken, Balkanlarda bu yol ile halka İslami meselelerin anlatılması bir nebze de olsa mümkün olabiliyor ki bu yorum benim açımdan özellikle dikkate değer bir tespit oldu.

Maddi ve manevi varlığımızı korumak için hayat mücadelesi vermeliydik

Hoca’nın 1957 yılında Türkiye’ye gelişini anlattığı bölümler de çok ilginç. Anavatana ayak bastığı anda duyduğu his, sevincin yanında beş yüz yıl bizim olan topraklardan kopuşunun verdiği acı olmuş. Kendi ifadesi ile “İstanbul’a ayak bastığım zaman, o asırlara meydan okumuş yurdun ayaklarımın altından uçup gittiği şuuru içinde yıkılıp kaldım. İşte o topraklar benim için o zaman kaybedilmişti.” diyor ki bu tespit beni derinden etkiledi.

Daha sonraki satırlarda ise şöyle ilave ediyor: “Ben ve benim gibi düşünenler hiç de o yerleri terk edip ana vatana sığınmanın kolaylığını tercih edenlerden değildik. Bulunduğumuz yerde kalmalıydık. Annelerimizi, tarihimizi, bir tek kelime ile maddi ve manevi varlığımızı korumak için hayat mücadelesi vermeliydik. Vermedik. Bir an oldu ki bu mücadeleyi vermenin imkansızlığına inandık ve geldik.”

Bekir Sadak Hoca bu acılı hatırayı kendi kaleme aldığı şu dizelerle ne kadar hisli bir şekilde anlatıyor:

Dönüşü olmayan mazi,

Sen onları,

Ebediyete giderken koynunda,

Bir ana yavrusunu taşır gibi taşı.

Bize kaldıysa ardından senin

Kaldı:

Hasretli bakışla kanlı gözyaşı

Uçur.

Ölümden de korkmayan o hatıraları,

Ebediyetin geniş ufuklarında uçur!

Rüzgarlara, tufanlara göğüs geren

O memleketin

Dağları taşları üzerinde

Onlardan çelenkler ör!

Bir yolcunun yolu düşer bir gün

O tepelere

Sinmiş bir geçmişin sesini duyar.

Sessizliğinde seni inleyen ovaların

Önünde durur;

Vadilerinde akan nehirlerin

Ahengine uyar…

 

“Bir işin içinde bulunmak dışında kalmaktan daha iyidir”

Mülakatın birçok yerinde hem tarih, hem ilim hayatı, hem tecrübe aktarımı noktasında çok çarpıcı tespitler var. Hepsine değinmek mümkün olmasa bile bunlardan dikkatimi çeken önemli bir tanesini daha nakletmek istiyorum.

Rahmetli Hocamız, kendisinin üzerinde emeği olan iki hocasının özelliklerini naklederken şu ana tespitlerde bulunuyor. Ata Efendi için şöyle diyor: “Ata Efendi, tıpkı bir erkan-ı harp gibi meselelere umumi planda yaklaşıyordu ve taarruz ve müdafaanın umumi hatlarını çizmekte daha başarılıydı.” Onun da talebesi olan ve Bekir Hoca’nın feyz aldığı diğer isim olan Fettah Efendi ise daha çok ayrıntılarla ilgilenen bir kişi imiş. Ata Efendi daha çok okuyan ama yazmayan bir kişiliğe sahip. Fakat Fettah Efendi aynı zamanda yazan bir zat.

1945’li yılların başında Almanlar Üsküp’ü terk etmiş. Ama henüz Yalta konferansı yapılmamış ve hiçbir şey tam yerli yerine oturmamış bir durumda. Yugoslavya’da dengeler adeta yeniden kuruluyor. Partizanlar iş başına geçtiği yerlerde o günkü Yugoslavya’nın müesseselerini kurmak için faaliyetler yapıyorlar. Bu müesseselerde çalışmak için o devrede Bekir Hoca’nın çevresinden insanlara da tekliflerde bulunuyorlar. Bu tekliflere muhatap olanlar tereddüt içinde. O esnada Ata Efendi görüşünü şöyle açıklıyor: “Bir işin içinde bulunmak dışında kalmaktan daha iyidir; halka hizmet imkânları çıkabilir.” Bu genel düstur o dönemde Bekir hoca ve çevresinin genel davranış üslubunu da belirliyor.

Ata Efendi ve Bekir Hoca’nın karşı karşıya kaldığı bir durum Türkiye’de de belli dönemlerde birçok âlim ve fikir adamının karşı karşıya kaldığı bir durum. Hatta bizim neslin bile gençlik dönemlerinde kendi kendimize sorduğumuz önemli bir soruya da cevap verir nitelikte: “İşin içine dâhil olmak mı? Yoksa dışarıda kalıp çalışmak mı?”

Rahmetli Bekir Sadak Hoca’nın mülakatında o dönemin Yugoslavya’sındaki genel durum, daha sonra geldiği Türkiye’de tanıdığı birçok âlim ve fikir adamı ile ilgili düşünce ve tahlillerini de görebilmek mümkün. İnsan bu tür metinleri okurken tarihimizde ne kadar önemli insanın gelip geçtiğini ve hatırı sayılır izler bıraktığını bir defa daha görmüş oluyor. Önemli olan o izleri bulup çıkarmak ve istifade edebilmek…

Allah rahmet eylesin.

Dünya Bizim, 03.05.2016