Bilgi Merkezi ve Bilgi evi kavramları daha çok 2005 yılı sonrasından literatürümüze giren bir kavram. Genellikle Büyükşehir veya İlçe Belediyelerin gerçekleştirdiği bir tür eğitim faaliyeti. Belediyelerin dışında bazı yerlerde gönüllü teşekküllerin de bu tür kurumları açıp işlettiklerini görmekteyiz. Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde tanımlanmış olan Etüd Eğitim Merkezlerinin işlevlerinin bir bölümünü yerine getiriyorlar. Öğrenciler bu kurumlarda okul dışı zamanlarında okul derslerini çalışıyorlar. Bunun dışında yine eskiden var olan Halk Evlerinin yaptıkları bazı kültürel aktivitelerin de bu kurumlar bünyesinde yapıldığını görmekteyiz.
Bilgi Merkezi ve Bilgi Evlerinin tek tip bir çalışma düzeni bulunmamakta Belediyeden Belediyeye veya uygulamakta olan gönüllü kuruluşa göre değişen uygulamalara rastlanılmakta. Fakat görebildiğimiz kadarıyla standart bazı bölümler hemen her kurumda bulunuyor. Mesela hepsinde devam eden öğrencilerin yararlanabilecekleri bir kütüphane ve ders çalışma salonu mevcut. Ayrıca öğrencilerin kullanabilecekleri bilgisayarların bulunduğu bir salonu da hemen her kurumda görebilmemiz mümkün. Bir zamanlar mahalle aralarında çokça gördüğümüz ve bazılarının kontrol dışı çalıştıkları internet kafelerin yerine, yine mahalle aralarında ama kontrollü çalışan bilgisayar salonlarının önemli bir fonksiyon göreceğini düşünmüş bu kurumları kurgulayanlar.
Genelde Bilgi evi adıyla çalışan bu kurumlarda bir çok kültürel ve sanatsal aktiviteler de düzenleniyor. Kurumun büyüklüğüne göre bu aktiviteler çeşitlenebiliyorlar.
Bu yazımızda İstanbul’da Bayrampaşa Semtinde Bayrampaşa Belediyesi bünyesinde uygulamaya başladığımız daha sonra da başka bölgelere taşıdığımız bu tarz bir çalışmanın detaylarını anlatmaya çalışacağız.
BAYRAMPAŞA BELEDİYESİ BİLGİ MERKEZİ VE BİLGİ EVLERİ
Bayrampaşa Belediyesi Bilgi Merkezi 2005 yılının Mayıs ayında faaliyete başladı. İstanbul’daki bu tarz ilk kurumlardan biri olan Bilgi Merkezi 350 metre kare bir alan üzerinde iki bodrum ve yer üstünde üç kattan meydana geliyor. En alt bodrumda 90 kişilik mini bir tiyatro salonu, onun üzerinde özellikle kış aylarında antrenman yapılan bir spor salonu yer alıyor. Giriş katta 15 bilgisayarlık bir bölüm, rehberlik, idare odaları ve bekleme bölümü var.
İkinci katta aynı anda 90 öğrencinin etüt yapabileceği 4 adet sınıf bulunuyor. En üst katta genelde öğretmenlerin ve öğrencilerin yararlanabileceği temel eserlerin yer aldığı 3000 kitaplık bir kütüphane ve küçük bir kantinle birlikte kafeterya alanı mevcut.
Bilgi merkezinin etrafında minyatür bir halı saha ile özel zeminli bir basketbol sahası da kuruma devam eden çocukların istifadesi için tahsis edilmiş durumda
Bilgi Merkezinin bu merkez binasının dışında üç ayrı mahallede de şubeleri bulunuyor. Bu binalara ise Bilgi Evi adı verilmiş. Bilgi merkezi ve bilgi evi farkını anlatırken hastane ile sağlık ocağı benzetmesi meramı daha iyi anlatabilmek için iyi bir örnek olarak gözüküyor.
Bayrampaşa’daki bu yapıda Merkez adı verilen binada 500, diğer üç şubede de toplam 500 olmak üzere yaklaşık 1000 çocuğa hizmet veriliyor.
Yukarıda bahsettiğimiz bir çok bilgi evine devam eden çocuk sayıları çok daha fazla iken burada çocuk sayısı özellikle daha dar tutuldu. Sebep ise çocuklarla daha yoğun bir ilgilenme imkanını bulabilmek.
BİLGİ MERKEZİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ
Kuruluşundan bu güne yürüttüğümüz Bilgi Merkezi ve Bilgi evleri çalışmasının genel gayeleri üzerinde özetle durmamız gerekirse şu noktaları belirtmemizin yararlı olacağını düşünüyorum:
Bilgi Merkezi ve Bilgi Evi klasik manada bir kurs veya dershane değildir
Örgün Eğitime Yardımcı (destek) bir eğitim kurumudur
Çocuklarımızı sokaktan kurtarır, okul hayatlarına yardımcı olur.
Çocuklarımızın zihnen, bedenen ve ruhen gelişmelerine katkıda bulunur.
Aileleriyle birlikte çocuklarda belli farkındalıklar oluşması için çalışır
Toplum ve insanlık için faydalı değerlerin aktarılmasını sağlar
Çocuklara daha çok öğrenmeyi öğretmeyi amaç edinmiştir
Çocuklarımızın kendilerini keşfetmesine yardımcı olur.
Onların sosyalleşmelerine katkıda bulunur. Zamanlarını planlı ve programlı kullanmalarını sağlar.
Yaratıcı ile, diğer insanlarla, çevresiyle ve kendisiyle dost ve barışık nesiller yetişmesi için çalışır
Evleri ve Okulları dışında çocukların ÜÇÜNCÜ ADRESİ olmaya çalışır
Bayrampaşa’daki Bilgi merkezi ve Bilgi evlerine 9 ila 15 yaş arası çocuklar kabul ediliyor. Yani dördüncü sınıf ile sekizinci sınıf arasındaki çocuklar. Çocuklar kuruma ilk olarak kayıt için aileleri ile birlikte geliyorlar. Bu görüşmede Rehberlik birimi ile birlikte çocuğun özellikleri ile ilgili veli ile de görüşülerek 1 Etüd ve onu dışında maksimum 3 kültürel ve/veya sportif kulüp için kayıt alınıyor ve çocuğun haftanın hangi günleri ve saatlerinde bu faaliyetlere iştirak edeceği kararlaştırılıyor. Bu çalışma için özel olarak yapılmış bir bilgisayar programı delaletiyle kayıt yapılıp her çocuğa üzerinde programı yazılı resimli bir kimlik kartı düzenleniyor. Çocukların bu kartları kurumda bulunuyor ve içeri girerken kartlarını alıp boyunlarına asarak faaliyetlerine katılıyor, çıkarken de yine kartlarını danışmaya teslim ediyorlar.
Kuruma devam eden çocuklar buradan haftada yaklaşık 15 ila 18 saat arası yararlanıyorlar.
BİLGİ MERKEZİNDE FAALİYET GÖSTEREN KULÜPLER
Bilgi Merkezi ve Bilgi evlerinde öğrencilerin aralarında seçim yaptıkları kulüpler ve fonksiyonlarını şöyle özetleyebiliriz;
Etüd Çalışmaları;
Öğrencilerimiz, okulda başarı sağlamaları için etüt yapıyorlar. Sayısal ve sözel alanlardaki öğretmenler nezaretinde devam eden çocukların derslerine yardımcı olunuyor.
Ortak sınavları olanlar bir mekana alınarak onlarla daha yoğun ilgileniliyor
Bu yıl kurumda yeni bir deneme yapıldı. Daha önceki yıllardakinin dışında özellikle ikinci 4 içindeki öğrencilere Türkçe, Matematik, Sosyal ve Fen alanlarında ayrı ayrı gruplar oluşturuldu ve düzenli aralıklarla testler yapıldı. Özellikle yardımcı kurslara gidemeyen çocuklar için destek sağlandı.
Normal işleyiş itibariyle Bilgi merkezi ve Bilgi evlerine bir kurs veya dershane olarak bakmıyoruz. Velilerimizin de böyle bakmamalarını arzu etmekteyiz. Bu kurumları çocuklarımızn fikren, bedenen ve ruhen gelişmesini sağlayacak yerler olarak görmekteyiz.
İngilizce Kulübü
Bu kulübümüzde öğrencilerimizin hem okuldaki ingilizce derslerine katkı yapmak hem de pratik ingilizcelerini geliştirmek hedeflenmektedir.
Bilgisayar kulübü
Bilgisayar kulubu adı altında özellikle eğitim ve öğretim hizmetleri sırasında öğrencilerimize bilgisayarın en yüksek katma değeri sağlaması amacına uygun faaliyetler yürütülmektedir.
Geleneksel Sanatlar Kulübü
Bu kulup çerçevesinde öğrencilere ebru sanatı tanıtılmakta ve uygulamalar yapılmakta. Kulübe devam eden çocuklarımızla bu alanda kabiliyetleri ve istekleri çerçevesinde uygulamalı çalışmalar yapılmaktadır.
Tiyatro kulübü
Bu kulübe devam eden öğrencilerimiz, seslerini daha etkin kullanmayı, vurgulamaları yerinde yapmayı öğreniyor, vücut dilini geliştiriyorlar. Ayrıca belli aralıklarla çeşitli piyesleri sahneye koyuyorlar.
Resim kulübü
Resim kulübünü seçen öğrenciler, hayatımızı güzelleştirip, zenginleştiren objeler ve renklerin estetik ve ahenkli birlikteliğini temel alan güzel sanatların uygulanması ve yaygınlaştırılması hedefine yönelik olarak eğitim alıyorlar
Müzik kulübü
Bu kulüpte çocuklar öncelikle ritm duygusunu kavrıyorlar. Genelde bu çalışma içinde bir enstrüman çalabilmeyi ve onunla bireysel veya topluca çeşitli eserleri meşketmeyi öğreniyorlar. Kulübümüzde gitar, bağlama ve ud gibi enstrümaları öğrene çocuklarımız yer alıyor. Bu kulüpte ilerleyen yıllarda musiki alanında derinleşme artıyor
Edebiyat-Basın Yayın Kulübü
Bu kulüp bünyesinde çocuklarımızın dergilerle ve kitaplarla daha fazla haşır neşir olmaları bu alanda kendi bireysel değerlerinin farkına varmaları amaçlanıyor. Geleceğin şair ve edebiyatçılarının yetişmesi için gayret sarf ediliyor.
Satranç kulübü
Bu kulüpte öğrencilerimize, zihin geliştirme ve dinlenmeyi beceriye dönüştürme imkanı sunuluyor.
Spor Kulüpleri
Basketbol, Futbol, Jimnastik ve Tekvando, bölümlerinden oluşan spor kulüplerini; zinde, sağlam ve özgüvenli bir gençliğin yetişmesinde önemli bir unsur olarak görmekteyiz.
İzcilik kulübü
Bilgi merkezi’nde kurulan İzcilik kulübü ile çocuklarımıza doğa bilincini kazandırmanın yanında, disiplini, çevreye saygıyı, paylaşmayı, ortak çalışmayı ve sorumluluk duygusunu geliştirmeyi hedefliyoruz.
Bilgi Merkezi’ndeki İzcilik çalışmaları için bu alana özgü bir dernek ve izci kulübü oluşturulmuş ve İzcilik Federasyonuna bağlı olarak çalışmalar yürütülmeye başlanmıştır.
Bilgi Merkezi ve Bilgi Evlerinde bu güne kadar ilave başka kulüpler de açıldı. Mesela bir dönem Sinema kulübü çerçevesinde çocuklara sinemanın arka planı ile ilgili uygulamalar yaptırıldı. Yine bazı dönemlerde Gezi kulübü adı altında özellikle İstanbul’un tarihi ve kültürel yerlerine düzenli geziler yapıldı ve belli aralıklarla yapılmaya devam ediyor. Bu gezi dizileri öncelikle Eyüp Sultan hazretlerinin ziyareti ile başlamakta her biri birbirinden zengin tarihi ve kültürel zenginliğe sahip İstanbul’un farklı mekanlarında devam etmekte.
Bilgi Merkezinde belli dönemlerde talep üzerine folklor kulübü de açılmış ve çeşitli yörelerin oyunları üzerinde çalışmalar yapılmıştır
Bilgi merkezi ve Bilgi evlerinde Kulüp Başlığı altında yapılan bir diğer çalışma da Mezunlar Kulübü. Yukarıda da ifade edildiği gibi ilköğretimin ikinci aşamasını bitiren ve liseye başlayan çocuklarımızın bu kurumlarla düzenli ilişkisi sona ermektedir. Fakat çocukluktan gençlik çağına geçen bu mezunlarımızın gelişimlerini bir nebze de olsa takip edebilmek için zaman içinde bir Mezunlar çalışması yapmanın gerekli olduğu ortaya çıktı. O zaman başlayan bu faaliyet yaklaşık ayda bir yapılan toplantılar, geziler, kitap okuma, sinemaya gitme, piknik yapma tarzı faaliyetlerle gerçekleşen bir Mezunlar Kulübünün oluşumunu sağladı.
Şu an için içlerinde üniversiteye gidenlerin bile bulunduğu eski mezunların ilgili olanları ile ilişkiler devam etmekte hatta bir bölümü ile kurumda staj, bazı kulüplerde asistan öğretmenlik gibi başlıklar altında beraberliğimiz sürmektedir.
DEĞERLER EĞİTİMİ PROGRAMI
Yazımızın bu bölümünde , Bayrampaşa Bilgi merkezi ve Bilgi Evlerinde uygulanmakta olan programın belki de en önemli ve ayırıcı yönü olan değer aktarımı için kullanılan 30 civarinda medeniyet perspektifimizi yansitan kavramdan bahsetmek istiyorum
Tesbit edilmiş olan bu kavramlar Milli Eğitim Müfredatında yer alan belirli günler ve haftalarla bire bir eşleştirilmekte ve ilgili kavramlar kendi haftalarında etütlerde ve tüm kulüplerde yoğun olarak işlenmektedir. Okulunda aynı haftadan haberdar olan öğrenci o hafta ile ilgili kendisine değer katacak olan kazanımları da Bilgi evinde sevdiği kültürel ve sportif faaliyeti yaparken kazanabilmekte, içinde bulunduğu zaman dilimine farklı bir pencereden bakabilmektedir.
HAFTALAR VE KAVRAMLAR
Okulların ilk haftası genellikle ilköğretim haftası olarak tanımlanır ve bu haftada öğrenciler hocalarıyla ve okula yeni gelenlerle tanışırlar.
Bilgi merkezi ve Bilgi evlerinde bu haftanın kavramı Tanış Olalım ve Selamın Önemi olarak seçilmiştir. Çocuklarımız bu haftada insanlara tebessüm etmenin ve selam vermenin Allah tarafından da çok sevilen bir eylem olduğunu, Peygamber Efendimizin ( a.s) ‘Selamı yayınız’ demiş olduğunu öğrenirler. Selamın toplumda barış ve huzur ve içinde bir arada yaşamanın ilk adımı olduğunu, bu basit kelimenin ve eylemin aslında içinde çok büyük anlamlar taşıdığını kavrarlar ve sadece öğrenmekle kalmayıp uygulamaya da geçerler
Selamla başlayan eğitim dönemlerinde daha sonraki haftalarda ele alınan kavramları şu şekilde listeleyebilirz.
Ahilik haftası: İş ve Meslek ahlakının önemi
Tüketiciyi koruma haftası : Hiç kimsenin hakkını yememe ama kendi hakkını da yedirmeme
Cumhuriyet Bayramı haftası : Millet kavramının tanımı, Cumhuri idarenin özellikleri, her konuda olduğu gibi toplumsal hayatın sürdürülmesinde de istişarenin önemi
Kızılay Haftası : Yardımlaşma, Paylaşmak ve Cömertliğin erdemi
Kurban Bayramı ve Hacc haftası : Allah’a teslimiyetin kutsallığı, Hacc ibadetinin insalık açısından kazanımları
Sağlık haftası: Ruh ve beden temizliği
Öğretmenler günü ve haftası : Öğrenmek ve öğretmek fiillerinin önemi . Bu faaliyeti gerçekleştiren öğretmenlerin tarih boyunca ne kadar önemli bir vazifeyi ikmal ettikleri
Mevlana haftası : Hoşgörü
İnsan hakları haftası: Hak ve hukukun önemi. Kul hakkının ne kadar mühim olduğu. Ahiret aleminde bizleri boynussuz koçun boynuzludan hakkını alacağı alacağı bir günün beklemekte olduğu
Tutum, yatırım ve yerli malları haftası : Bilinçli üretim ve tüketimin önemi. Etrafımızı çepeçevre saran kapitalist bir dünyada insanlığın çevresine de duyarlı olması, üretirken çevresini harap etmemesi, ihtiyacı dışında gereksiz tüketimden kaçınması fikrinin önemi. Bu arada çocuklarımıza özellikle ülke içinde üretilen mallara daha fazla yönelmeleri, üretilemeyen ürünlerin bir gün yurt içinde üretilebilmesi için küçük yaşlarından itibaren onlara adeta hedef olarak verilmesi gibi bir düşünceyi de barındırmaktadır.
Vakıf haftası: İnsanların diğer insanlara karşılıksız olarak iyilik yolunda hizmet edebilme ruhuna sahip olmaları. İyilik için karşılıksız vermek, vakıf ruhunun gelişmesi
Yeni yıl ve hicret: Zaman kavramları, Kur’an Allah’ın dikkat çektiği asr’ın önemi. Her geçen günün iyi bir şekilde değerlendirilemsi. Ayrıca yine bu tarihlere rastlayan Hicret olayının detaylı incelenmesi
Dünya çocuk kitapları haftası: Okumanın ve Tefekkür etmenin insanda açacağı ufukların değerlendirilmesi
Enerji tasarrufu haftası: Tasarrufun önemi. Her alanda israfın kötülükleri
Yeşilay haftası: Vücudun insana bir emanet olarak verilmesinin önemi. Bu emanete saygı. Sigaranın ve zararlı alışkanlıkların bu emanete bir nevi hıyanet olduğu. İçkinin bütün kötülüklerin anası oluşu
İstiklal Marşının kabulü: Bağımsızlık ve istiklalin ne kadar önemli olduğu. Bayrak kavramı
Çanakkale zaferi haftasi: Vatan sevgisi ve vatanı koruma konusunda tarihimizdeki şanlı dönemlerden birinin derinlemesine incelenmesi. Yine bu çerçevede cesaret kavramının önemi
Kardeş topluluklar haftası : Ahmet Yesevi, Yunus Emre gibi tarihi şahsiyetlerin kardeşlik ruhunun bu topraklarda gelişmesi için yaptıkları hizmetlerin incelenmesi. Kardeşlik Ruhu
Bilim ve teknoloji haftası: İlmin önemi, ilmin merkeze alındığı bir yaklaşımın hayatta daima önemsenmesi gereken bir yaklaşım olduğu. Bilim ve ilim kavramlarının incelenmesi
Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı Haftası: İstişare ve Millet fikrinin önemi. Bağımsızlık
Kutlu doğum haftası: Hakka ve iyiliğe davetin önemi. Peygamberlik kavramı. Peygamber Efendimizin( a.s) detaylı bir şekilde tanıtılması
Edebiyatçılar haftası: Edep ve edebiyat kavramları. Bu çerçevede okumanın, güzel yazmanın önemi
Anneler günü: Anne-baba hakkının önemi
Engelliler haftası: Sabır, nimete şükür. Herhangi bir eksikliğin imtahan oluşu ve bu özellikler sahip kişiler karşı davranışların incelikleri
Şairler haftası: Şiirin ve şiirsel düşüncenin önemi. Önemli şairlerin örnek alınacak yönleri
İstanbul’un fethi: Fetih ruhu ve kahramanlık. Fethin bir işgal değil bir ihya hareketi oluşu
Dünya çevre günü: Çevrenin, insanın emrine verilen mevcudatın kıymetinin bilinmesi, onun israf edilmemesi ve doğru kullanılması, yaratılmış olanlara saygı
Karne: Sorumluluk duygusu ve görev bilinci
Bu haftalar ve yukarıda bahsedilen kavramlarla ilgili kurum içinde özellikle Rehberlik birimi çerçevesinde ciddi bir gurup çalışması yapılmaktadır. Bu çalışma gurubu belli aralıklarla bu kavramları güncellemekte, bunların çeşitli kulüpler içinde nasıl işleneceği ile ilgili yöntemler geliştirmektedir. Bu işleme sırasında istifade edilecek çeşitli kaynaklar taranmakta ve elde edilen bilgiler her hafta öncesi öğretmenlere verilmektedir. Bu çalışma zaman içinde değerli bir birikim oluşturmuştur.
Haftalar ve kavramlar konusunda yapılan bir diğer çalışma da aylık bazda düzenlenmekte olan Çocuk seminerleridir. Bazen kurum içinden bazın de kurum dışından gelen konuşmacılar tarafından çocukların tümüne hitaben yapılan bu seminerler, uygulanmakta olan kavramlar çalışmasına farklı bakış açılarını nakletmek için önemli bir araç olarak hizmet görmektedir.
PROGRAM VE MÜFREDAT ÇALIŞMALARI
Bilgi evlerinde uygulanan bu programda ortaya çıkan Müfradetın önemli bir yanı da kademe anlayışının gelişmesi olmuştur. Kuruma daha sonraki senelerde de devam eden öğrenciler için kademe anlayışı gerekli olmuş, ilk sene gelen çocuklarla daha sonraki senelerde de devam edenler arasında kendilerine anlatılacak konularda detaylandırma ihtiyacı gerekmiştir. Program geliştirme birimi bu alanlarda da çalışmakta ve bu kavramların içeriklerini sürekli geliştirmekte ve detaylandırmaktadır
Dolayısıyla uygulanan sistemin en önemli noktalarından birinin bu program geliştirme ve Rehberlik birimi olduğu da açıkça görülmektedir.
Rehberlik biriminde yapılan diğer önemli bir çalışma da her kulüp için hedefer tesbit edilmesi olmuştur. Bu hedefler, o kulübe bir yıl içinde devam eden öğrencide gelişmesi arzu edilen yönlerin ortaya konması için tasarlanmıştır. Bu hedefler bir yandan kulüp öğretmeni için kendini kontrol edebileceği bir çerçeve oluştururken diğer yandan veliler için de çocuklarının bu hedefler çerçevesinde ne tür gelişme gösterdiğini görebilmek açısından yararlı olmaktadır. Bunu sağlamak üzere kurum tarafından bir karne düzenlemekte ve bu karne dönem sonlarında velilere verilmektedir. Tabii yıl içinde bu karne içinde yer alacak gelişme hedefleri veliler ile paylaşılmakta onların çocuklara verilmekte olan eğitimi yıl içinde de takip etmeleri istenmektedir.
Bu hedeflerden bir kaç örnek vermek gerekirse
Çocukların ‘Davranış Gelişimlerinin Değerlendirilmesi’ için tesbit edilmiş hedefler:
Öğrencinin:
1/ Kendine ve insanlara güven duyması. (Bağımsız karar verebilmesi, Öğretmenlerine ve arkadaşlarına kendi duygu, düşünce ve ihtiyaçlarını ifade edebilmesi, arkadaşlarını kendisi ve doğru seçmesi)
2/ Etkinliklere katılması.
3/ Bağımsız olarak ve grup halinde çalışabilmesi. (Ödev ve araştırma sorumluluklarını yerine getirmesi.)
4/ Planlı ve düzenli çalışabilmesi, zamanı doğru kullanabilmesi
5/ Toplum kurallarına uyması: (Bilgi Merkezi, sınıf ve kulüp kurallarına uyması, Büyüklerine saygı ve küçüklerine sevgisi, Temizlik ve görgü kurallarına uyması, Arkadaşlarıyla geçimi ve yardımlaşması, görgü kurallarına uyması)
6/ Haklarının bilincinde olması. Başkalarının haklarına saygılı olması.
7/ Serbest zamanlarını değerlendirme alışkanlığı
8/ Verilen görevi yerine getirme başarısı
Etüd’lere devam eden çocuklarda gözlemlenecek gelişmeleri takip edebilmek için tesbit edilen
hedefler:
Öğrencinin:
1/ Verimli ders çalışabilmeyı iyi öğrenmiş olması,
2/ Kendi başına karar verebilme yetisini kazanabilmesi
3/ Kaynaklardan doğru bir şekilde yararlabilme becerisini kazanabilmesi
4/ Görev ve Sorumluluk bilinci kazanması
5/ Sorgulama ve eleştirel düşünebilme yetisinin gelişmesi
6/ Kendini doğru ve cesaretle ifade edebilmesi,
Yukarıda iki örneğini verdiğimiz bu tarz hedefler tüm kulüpler için tesbit edilmekte ve öğrencilerin gelişimleri bu hedefler doğrultusunda takip edilebilmektedir
UYGULAMANIN TAKİBİ VE ÖLÇÜMLEME ÇALIŞMALARI
Rehberlik biriminin diğer önemli bir işlevi bu çalışmanın hazırlanması yanında onun uygulanmasını takip etmek ve uygulama sonrasında verimini test edebilmektir.
Bu tesbitin yapılabilmesi için bir çok test yapılmakta ve bunların sonuçları de değerlendirilmeye çalışılmaktadır:
Bu çerçevede sene başında çocuklara dönem başlarında ‘SEN OLSAN’ adlı değer eğitimi anketi yapılmaktadır. Bu anketlerde uygulanacak kavramlarla ilgili sorular sorulmakta, aynı anketler dönem sonunda aynı mantıkla ama farklı sorularla tekrar edilmektedir. Bu sayede çocuğun üzerinde verilen eğitimin etkisi ölçülmeye çalışılmaktadır.
Bunun dışında velilerden seçilmiş bir gruba da ‘DAVRANIŞ GELİŞİMİ’ aile anketi uygulanmaktadır. Dönem başı ve sonunda yapılan bu anketlerle çocuklarda uygulanan eğitimin veli gözüyle nasıl göründüğünün tesbit edilmesi amaçlanmaktadır
Rehberlik biriminin yaptığı diğer bir çalışma da öğrenciler ve ailelerle gerçekleştirilen MEMNUNİYET ANKETLERİDİR
Tüm bu anketlerin sonuçları SPSS adlı ‘sosyal bilimler için istatistiksel analiz programı’ ile değerlendirilerek sonuçlar üzerinde istatistiki veriler elde edilmeye gayret gösterilmektedir.
Rehberlik biriminin 2005 yılından bu yana düzenli yaptığı bir diğer çalışma da kuruma devam eden çocukların velileri ile yüzyüze görüşmelerdir. Yıl boyunca randevu usulu ile yapılmaya çalışılan bu görüşmelerde yaklaşık 4/5 oranında bir görüşme gerçekleştirilmektedir. Bu sayede aileler daha yakından tanınabilmekte, velilerle bir yandan eğitimle ilgili yapılanlar müzakere edilirken, diğer yandan çocuklarda veya ailelerde tesbit edilen küçük sorunlar üzerinde pedagojik bir bakış açısıyla ilgilenme imkanı bulunmaktadır. Sınırla sayıda da olsa ortaya çıkan sorunlar için ailelerin de daha profesyonel bir yardım alması için tavsiyelerde bulunulmaktadır.
Ailelere yönelik yapılan çalışmalardan bir diğeri de yaklaşık ayda bir periyotta yapılmakta olan Aile Eğitimi Seminerleridir. Kurumun en alt katındaki salonda veya salonu olmayan şubelerde en yakındaki ilköğretim okulunun salonunda yapılan seminerlerde genelde çocuklarla işlenen konu ve kavramlara uygun konu başlıkları seçilmekte, bazen de genel çocuk sağlığı, çocukların gelişim evreleri, anne baba tutumları gibi konularda da uzman kişilerle aileler buluşturulmaktadır.
BÜLTENLER VE YAYINLAR
Bir diğer hizmet de ailelere yönelik olarak hazırlanan maksimum iki sayfalık AİLE BÜLTENLERİDİR. Bu bültenlerde bu güne kadar aşağıdaki konular işlenmiş, bu sayede bir nebze de olsa ailelerin çocuk eğitimi konusunda özet bilgi almalarını sağlayabilme hedefi güdülmüştür.
1/ ERGENLİK
2/ BİLGİSAYAR BAĞIMLILIĞI
3/ ANNE BABA TUTUMLARI
4/ ÇOCUKTA ÖLÜM ALGISI
5/ DİKKAT DAĞINIKLIĞI
6/ ÇOCUKTA ZİHİNSEL GELİŞİM
7/ ALT ISLATMA
8/ ÇOCUĞUN SOSYAL GELİŞİMİNDE OKUL-ÖĞRETMEN-ARKADAŞ FAKTÖRÜ
9/ ÇOCUKTA ÖĞRENME BOZUKLUĞU
10/ TIRNAK YEME ALIŞKANLIĞI
11/ ÇOCUKTA ÖZGÜVEN
12/ ÇOCUK VE TELEVİZYON
13/ KARDEŞ KISKANÇLIĞI
14/ KARNE HEYECANI
15/ ÇOCUKTA SALDIRGANLIK
16/ ÇOCUKLARDA YALAN
17/ AİLE İÇİNDE ETKİLİ İLETİŞİM
18/ ETKİLİ DERS ÇALIŞMA TEKNİKLERİ
19/ ÇOCUK EĞİTİMİNDE DİSİPLİN ANLAYIŞI
20/ ÇOCUKLARDA DEPRESYON
21/ SINAV KAYGISI NASIL AŞILIR
22/ ÇOCUKLARIMIZIN KORKULARINI TANIYALIM
23/ ÇOCUKLARDA TİKLER
24/ UTANGAÇ ÇOCUKLAR
25/ TÜKETEN GENÇLİK
26/ ÇOCUKLARDA YARDIMLAŞMA VE PAYLAŞIM
27/ ENGELLERİ AŞMAK
28/ EN YAKIN TEHLİKE…SİGARA
29/ AİLEDE HOŞGÖRÜ
30/ ÇOCUKLARDA UYKU BOZUKLUĞU
31/ ÇOKLU ZEKA NE DEMEKTİR
32/ ÇOCUKLARDA DERS ÇALIŞMA TAVRI
33/ ÇOCUKLARDA SOSYAL FOBİ
34/ AİLEDE SINAV STRESİ
35/ ÇOCUKLARDA ÖZGÜVEN GELİŞİMİ
36/ SINAV KAYGISI VE EBEVEYN TUTUMLARI
Bilgi Merkezi ve Bilgi Evlerinin özel çalışmalarından bir tanesi de yayınlanmakta olan Çocuk Ürünleri dergisidir. HAYAL TRENİ adlı bu dergi iki ayda bir hazırlanmakta ve dergi içinde yer alan bütün yazılar bizzat çocuklar tarafından yazılmaktadır. Edebiyet Basım Yayın Kulübü rehber öğretmeni Şair – Yazar Ahmet Mercan’ın yönlendirmesi ile çocuklar şiir, hikaye, deneme, röportaj, çizgi tarzındaki ürünlerini hazırlamaktalar. Hayal treni bugüne kadar 45 sayı yayınlandı. Bu sayıların bazıları özel sayı olarak düzenlendi. Mesela Van depremi sonrası bir sayı sadece öğrencilerin Van’daki yaşıtları için kaleme aldıkları yazılardan oluştu. Bu sayı rutinin dışında bir sayıda basılarak çocuklardan oluşan bir heyet eşliğinde Van’da seçilmiş üç köyde öğrencilere dağıtıldı. Bu sayı sonrasındaki bir sayı da Van’daki çocukların hissiyatlarını anlatan mektupların derlenmesi ile hazırlandı.
Bilgi Merkezi ve Bilgi evlerinde bir diğer farklı çalışma da SEYİRCİ KALAMAYIZ başlığı altında organize edilen, Türkiye ve Dünyadaki tabii afetler ve felaketler karşısında öğrencilerin duyarlılıklarını arttırmayı hedefleyen bir faaliyet. Somali’deki açlık, Pakistan’daki felaket, Suriye’deki savaş sonrası Türkiye’deki çocukların eğitim sorunu, Van depremi gibi olaylar sonrasında öğrenciler İlçe bazında çeşitli mahallelerde dolaşarak insanların duyarlılıklarını harekete geçirdiler. Yardım kampanyalarını tanıttılar.
HAYAL TRENİ dergisi de tüm bu olayları sayfalarında işledi ve ihtiyaç olduğu müddetçe işlemeyi hedeflemekte..
MESLEK İÇİ EĞİTİM ÇALIŞMALARI
Bilgi Merkezi ve Bilgi Evlerinin kurulduğu günden bu yana uygulamakta olduğu bir diğer çalışma da öğretmenlere yönelik yapılmakta olan Genel Bilgilendirme ve Meslek içi eğitim çalışmasıdır.
Yaklaşık 45 kişinin çalıştığı Bilgi Merkezi ve Bilgi Evlerinin eğitim kadrosunun ortak bir düşünce ve yaklaşıma sahip olabilmesi için üç tip eğitim faaliyeti yapılmaktadır
Genel Seminerler dediğimiz ilk türde yaklaşık ayda bir, seçilen konuda uzman bir kişi tarafından daha çok mesleki bazda teknik bilgilerin verildiği seminerler düzenlenmekte
İkinci türe Yuvarlak Masa Toplantıları ismi verilmekte. Bu toplantı türünde daha çok fikri bazda, öğretmenlerin de fikirleri alınarak düzenlenen bir okuma listesi çerçevesinde yine ayda birlik bir periyotta toplantılar yapılıyor. Öğretmenler bu kitapları okuyorlar ve ayın sonunda okunan bu kitaplar üzerinde moderatör eşliğinde fikir alış verişi yapılıyor, bazen de kitabın yazarı davet edilerek bu müzakereler onunla birlikte gerçekleştiriliyor..
Üçüncü toplantı türü ise her hafta sonu yapılmakta olan Haftalık Kavram Toplantıları. Bu toplantılarda bir hafta sonra işlenecek olan konular ile ilgili genel bilgiler verilmekte, ayrıca öğretmenlere Rehberlik birimi tarafından hazırlanan eğitimde kullanabilecekleri materyeller teslim edilerek bunların üzerinde görüşmeler yapılmaktadır.
Bilgi Merkezinde yapılan faaliyetler sürekli güncellenen bir Web Sitesi ile izleyicilere ve velilere duyurulmaktadır. Yine her birim için açılan facebook ve twitter hesapları üzerinden öğrenciler ve öğretmenler, gerek aktiviteleri, gerekse de düşünceleri ve yorumlarını yoğun olarak paylaşmaktalar.
YAZ PROGRAMLARI VE DİĞER AKTİVİTELER
Bilgi Merkezi ve Bilgi Evlerinde bütün bunlara ilave olarak yaz aylarında daha eğlenceli bir program takipe edilmekte. Kısmen ders tekrarlarını önemseyen Genel Kültür derslerinin yanısıra kültür, sanat ve spor aktiviteleri yaz aylarında daha çok ön plana çıkmakta.
Çalışmalarımızda değer aktarımı konusunu her daim önemsediğimizden dolayı Yaz Programları için de genelde 10 adet kavram belirlemiş bulunuyoruz. Bilge Merkezi ve Bilgi evlerimizde DÜŞÜNMEK, İNANMAK, SORUMLULUK, AHLAK, ADALET, DOĞRULUK, ŞÜKÜR, SABIR, YARDIMSEVERLİK SEVGİ-SAYGI adlı kavramları eğitimin merkezine yerleştirdik ve faaliyetleri bu kavramlar etrafında yönlendirmekteyiz.
Ayrıca 60 metrekarelik özel havuz kurularak programa kaydolan gençleri yüzme hocaları eşliğinde yüzme dersi verilmekte.
Kış aylarında belirtilen programlar dışında, şiir, edebiyat yarışmaları, çeşitli konularda bilgi yarışmaları, senede bir kere ilçe çapında bir sportif faaliyetin organizasyonu gibi aktiviteler de gerçekleştirilmektedir.
Bilgi merkezi ve Bilgi evlerinde yıl sonlarınıa büyük müsamereler yapılmakta buralarda çocuklar hünerlerini sergilemektedir. Ayrıca yıl içinde belli kulüpler ürünlerini kurum içi veya kurum dışında veliler ve halk ile paylaşmaktadır.
ÇALIŞMANIN YAYGINLAŞTIRIMASI
Bayrampaşa’da yapılmakta olan bu faaliyeti 2007 yılında EBSAD ( Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Derneği) ile birlikte farklı bölgelere de taşıma imkanı elde edildi. İlk olarak Adıyaman ilinde iki noktada bu çalışma uygulanmaya başlandı.Adıyaman Belediyesi’nin de katkılarıyla, şehir içinde en uygun alnlar tesbit edildi ve mekanlar oluşturldu. Daha sonra eğitim ekibinin tesbitine başlandı. İlk etapta seçilen idareci ve öğretmenler İstanbul’da kısa süreli bir eğitime tabi tutuldu. Sonrasında belirli zamanda İstanbul’dan bu ile yapılan ziyaretlerle eğitimin uygulamasına nezaret edildi.
EBSAD bünyesinde bu çalışmayla ilgilenen kişilerin de yoğun gayreti ile bir eğitim faaliyeti adeta franchising yöntemi ile başka bir ilde sorunsuz uygulandı. Adıyaman’daki çalışmada Belediye belli alt yapı giderlerini sağlarken, mekan, iç donanım, personel ve genel giderler dernek tarafından karşılandı. Bu yapı eğitimde özel bir çalışma modeli olarak faaliyetini sürdürüyor ve başka alanlara da yayılıyor.
İkinci etapta Aydın ilinde yine EBSAD ile birlikte İlim Yayma Cemiyetine tahsis edilen bir Vakıf külliyesinde aynı çalışma başlatıldı. Adıyaman’daki yöntem aynen uygulandı ve şu an Adıyaman’da 800, Aydın’da da 450 civarında öğrenci bu çalışmadan tıpki Bayrampaşa’daki gibi istifade ediyor.
İstanbul ili içinde Esenler semtinde de 2009 yılında yine EBSAD aracılığı ile iki noktada ve yaklaşık 900 öğrenciye aynı eğitim çalışması uygulanmakta. Esenlerde’de mekan Belediye tarafından sağlandı. Burada da iç donanım yine dernek tarafından temin edildi.
EBSAD kurumlarında Hayal Treni ile aynı tarzda çıkarılan öğrenci bültenine YILDIZLI NEHİR adı verildi
Öğretmen Seminerleri ve Aile seminerleri için her üç ile yönelik oluşturulan konuşmacı havuzundan ortak konularda seminerler koordine edilmekte, belli aralıklarda yöneticilerin ve idari personelin karşılıklı ziyaretlerinde eğitimdeki iyi uygulamalar paylaşılmaktadır.
Son iki yılda seçilen bir eğitim koordinatörü tarafından üç ildeki eğitimin birbiriyle uyumunun sağlanması için düzenli ziyaretler yapılmakta. Bu arkadaşımızı ayı üçe bölerek her bir bölümünü bir şehirde geçirmektedir.
SONUÇ OLARAK
Örgün eğitime destek mahiyetinde tasarlanan Bilgi Evi ve Bilgi Merkezi faaliyeti ilköğretim çağındaki çocuklarımız için çok önemli kazanımlar sağlayan yararlı bir faaliyet olarak ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın daha verimli olabilmesi için bizim uygulamalarımızdaki en önemli ana noktaları şu şekilde ifade edebiliriz.
Öncelikle bu çalışma belli bir müfredat dahilinde ve bütüncül bir bakış açısıyla yürütülmelidir.
Buraya devam eden çocukların velilerin velileri kuruma bir bedel ödemedikleri için faaliyetin devamı ve verimliliğnin sağlamak için disiplinli bir yoklama sistemi uygulanmalı, ay içinde belli bir devamlılık göstermeyen çocukların velileri önce uyarılmalı devamı durumunda kurumdan hizmet alımına son verilmelidir
Veliler çocukları için yapılmakta olan bu faaliyetle ilgili maksimum düzeyde bilgilendirilemeli ve onları da eğitim içine çekebilecek düzenli faaliyet ve iletişim imkanları canlı tutulmalıdır.
Çocukların devam ettikleri okulların idarecileri ve öğretmenleri ile yoğun bir iletişim içinde olunmalı ve çocuklar okulda yaptıkları faaliyetler ile kurumda gördükleri eğitim arasında kopukluklara meydan verilmemelidir.
Çocukların yapmakta oldukları kültürel ve sportif çalışmaların, aldıkları seminerlerin imkan nisbetindeki bazı bölümlerini çevre okulların imkanları da kullanılarak organize edilmesi sağlanmalıdır. Bu sayede kurumlar arasında gecişkenlik belli bir vasatı sağlayacak Milli Eğitimde hedef olarak düşünülen okullar hayat olsun projesine de bu sayede katkı sağlanacaktır
Çocuklarımızın, daha çok okuyan, düşünmeyi ve öğrenmeyi öğrenen, çevrelerine duyarlı, kendi ayakları üzerinde durabilen, iyi okuyan, okuduğunu anlayabilen, fikirlerini düzgün ifade eden, kendi iyi yönlerinin farkına varıp onları geliştirme yoluna giren fertler olarak yetişmesi Bilgi Merkezi ve Bilgi evlerimizin en önemli öncelikleri arasındadır.
Tabii çocuklarımızın kimlikli, kişilikli, sahip oldukları tarihi mirasın ve ait oldukları medeniyetin değerlerinin farkına varan bireyler olarak yetişmesinin, bu çalışmanın ana hedefleri arasında ilk sıralarda yer aldığını belirtmenin de önemli olduğunu düşünmekteyiz.
Bu çalışmanın ana fikri olarak, gelişmiş ve dengeli bir toplum oluşturabilmek için çocuklarımızın zihnen, bedene ve ruhen gelişmelerinin önemli olduğu düşüncesi idareci, aile ve öğretmenler için temel bir hedef olarak daima canlı tutulmalıdır.
Son cümle olarak, Bilgi Merkezi ve Bilgi evleri çalışmasının daha verimli olabilmesi için bu çalışmanın devamında lise çağlarında da çocukların benzer bir mantıkla ve çalışma düzeninde kurgulanmış GENÇLİK MERKEZLERİNE devam edebilmesinin çok yararlı olacağını düşünmekteyiz. Bu tarz bir zincir faaliyetinin yeni yetişen nesillerin daha donanımlı bir hale gelebilmesi yolunda önemli bir işlevi olacağına inanıyoruz.
Dünya Bülteni, 29.01.2015
